Nic, co kaszubskie - nie jest mi obce

Odebrałem dzisiaj z poczty zaległą prenueratę i natknąłem się na interesujący wywiad, w którym Jarosław Sellin, poseł Prawa i Sprawiedliwości w odpowiedzi na pytanie redaktor Lucyny Puzdrowskiej o genezę Dnia Jedności Kaszubów, mówi tak:

- Dzień Jedności Kaszubów został powołany podczas rządów Akcji Wyborczej Solidarność, kiedy to podczas reformy administracyjnej rząd zdecydował o połączeniu Kaszub w jedno województwo, pomorskie." Gazeta Kartuska nr 14, 8 kwietnia 2014.

Panie Pośle, DJK ruszył w 2004 roku. Pomylił Pan to święto ze Zjazdem Kaszubów....

Załączam materiał, który przygotowałem na temat historii Dnia Jedności Kaszubów do tegorocznych Wiadomości Sierakowickich. Pozdrawiam

"DJK – historia z granim slôdë

Òd 10 ju lat 19 strumiannika swiãtëjemë jakno Dzéń Jednotë Kaszëbów. Jak przë wiele taczëch rozegracjach, ùdba nowégò, kaszëbsczégò swiãta wzãła sã z gôdczi. Leno ta razą – jinternétowi. Miéwca pòrtalu Nasze Kaszuby, Jarosłôw Ellwart, wspòminô: -- Ta data wëszła z gôdczi dwùch historików: Dariusza Szëmikòwsczégò a Tomasza Żuroch- Piechòwsczégò. W 2004 rokù pierwszi rôz, we Gduńskù bëło naji 15.- dodôwô. (Wikipediô pòdôwô, że chùtczi w ten dzéń fejrowóné bëło Swiãto Kaszëb).

Czemù 19 strumiannika?  Tegò dnia, w 1238 rokù, wëszła bùlla papieża Grégòra IX, dze pò rôz pierszi wspòmniónô bëła pòzwa „Kaszëbë”. Papież pòzwôł szczecyńsczégò Bògùsława I – ksãcã Kaszëb.

Pòsobné, przédné fejrowania DJK miałë swòje môle w: Gduńskù (2005), Tëchòmiu (2006), Krômarzënach (2007), Miastkù (2008), Bëtowie (2009), Kartuzach (2010), Słëpskù (2011), Brusach (2012) a Kòscérznie (2013).

Kòżdi Dzéń béł jiny. Z latoma,  DJK mòckò sã wpisałë w kaszëbsczi kalãdôrz. Tak jak w przëtrôfkù Zjazdów Kaszëbów, prawò do òrganizacje przédnëch òbchòdów przëznôwô Zarząd Òglowi Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô.
Przédnik K-PZ, Łukôsz Grzãdzëcczi, tak gôdôł ò brusczim DJK:
- Jesmë wëbrelë latos Brusë, cobë pòdsztrichnąc mòcną zrzesz tegò miasta z kaszëbsczim regionã i pòkôzac tima, co zbiérelë dónë dlô Głównégò Statisticznégò Ùrzãdu w 2002 rokù, że w Brusach sã gôdô pò kaszëbskù.

Dzysô w gminie Brusë stoją dëbeltowé, pòlskò- kaszëbsczé tôblëce z pòzwoma wsów.   

Célã pierszim jimprezë òstôwô promòwanié kaszëbiznë. Òd rokù 2006 Dzéń przëjął sztôłt, jaczi je „òbrzészkòwim” do dzysô. Mszô sw. kaszëbskô. Paradné przejscé z dãtą òrkestrą na môl rozegracjów.  Swójsczé granié na binie. Wëstôwczi, krómiczi. Zjeskù. Pitkù. Akòrdiónowé bicé rekòrdu w jednoczasnym granim. I baszka. 

Przédny kaszëbsczi baszkôrz, Mirosłôw Ùgòwsczi, zapitóny ò pòczątczi na DJK,  gôdô tak:
- Po raz pierwszy baśkarze zagrali podczas Dnia Jedności Kaszubów w Tuchomiu w 2006 roku. Do udziału zaprosił (…) Marek Wantoch -
Rekowski, który stwierdził, że DJK nie może odbywać się bez  baśki, która
wpisuje się w historię Kaszub.
Przëwòłóny Mark Wantoch – Rekòwsczi wspòminô:
- (…) Moja przygoda zaczęła się w styczniu 2006 roku kiedy zostałem poproszony o zrobienie czegoś u siebie 19 marca, co miało przynieść większą reklamę obchodom DJK. Wtedy to wpadłem na pomysł, aby do obchodów dołożyć jakieś wydarzenie promocyjne, które przyniesie szerszy oddźwięk w mediach. No i udało się. Wiele było obaw, ale udało się.  (…)

Do pòprowadzeniô akòrdiónowégò dzéla Dnia rôczony òstôł Paweł Nowak:
- Zadzwonił do mnie p. Dawidowski z kartuskiego oddziału Dziennika Bałtyckiego z pytaniem, czy może przekazać mój numer Markowi Wantoch Rekowskiemu(….) Chciał on zrobić Dzień Jedności Kaszub połączony z dużym wydarzeniem akordeonowym, a konkretnie biciem rekordu.

Proszã  Pawła ò akòrdiónową statistikã. Warało dzéń i hewò je:
Rok Môl Wielëna grającëch Co grelë
2006 Tëchòmié 114 Kaszëbë wòłają nas
2007 Krômarzënë 168 Mój Tata kùpił kòzã, Na Kaszëbach
2008 Miastkò  202 Frantówka, Ahoj, Janeczkù
2009 Bëtowò 252 Na czółnie, Sekretë (Wiém jô, wiém)
2010 Kartuzë  270 W łësniewsczich pùstkach, Mój Tata kùpił kòzã, Frantówka, Ahoj, Janeczkù, Kaszëbë wòłają nas
2011 Słëpsk 204 Tu je nasza zemia, Òd błotka do błotka
2012 Brusë 242 Krąc sã wkół, Marëszónka- Nënka- Kòséder
2013 Kòscérzna 281 Sekretë (Wiém jô, wiém), Hej, mòrze, mòrze

Co robi, że baszkarze i akòrdioniscë òbczas Dnia są na jedno?
- Baśkarzy i akordeonistów cechuje pasja, którą rozumiem przez wspólne przebywanie i delektowanie się swoimi zainteresowaniami. Baśka i akordeon łączą Kaszubów, co jest szczególne widoczne podczas DJK.- òdpòwiôdô M. Ùgòwsczi.

Niezanôleżno òd przédnëch môlów corocznëch swiãtowaniów – DJK achtniwają môlowò, np. we Gduńskù, Lëzënie czë nawet w Lãbòrsczim Maszewie, w gminie Cewice. Òkróm te, kòżdi, chto le chce, mòże wëwiesëc tegò dnia (19 strumiannika)- na swi chëczi kaszëbską, czôrno-żôłtą fanã.

W 2010 rokù, na DJK, Wantoch – Rekòwsczi razã z Henrikã Teleszińczim zrëchtowelë Rajd Kaszëbsczi Fanë. Przejachelë, rozdôwającë fanë a zatrzimiwającë sã m.jin. w pòwiatowëch miastach, òd Miastka jaż do Słëpska. Razã 400 kilométrów, òb 12 gòdzyn.  Pitóm Marka, czë zmieniło sã zdrzenié na  kaszëbsczé symbòle kòl spòlëznë Pòmòrzô w òstatnëch latach? Òdpòwiôdô kąsk przekãsno:
- Myślę, że niewiele się zmieniło. Ciągle gdzieś gubimy tą sferę symboliki narodowej, szczególnie w szkołach. Skoro jednak mamy problem z określeniem własnego statusu etniczno-narodowego - to nie dziwi brak przywiązania do symboli narodowych. Patrząc na to,  skłonny jestem zaproponować Kaszubom zmianę flagi na styl skandynawski - złoty krzyż na czarnym polu. Może będzie bardziej ekspresyjnie.

Nie felëje tegò dnia stanicowëch pòcztów Zrzeszeniô z całégò regionu. To téż symbòle. Jak himn.  Himnë. W Brusach òbczas mszë zaspiéwałë pòłączoné chłopsczé chùrë: Harmónia z Wejrowa i Cantores Minores Cartusienses z Kartuz. Dirigòwôł Macéj Baran. Pózni, na binie òstałë òdspiéwóné: Himn Pòlsczi, Marsz Kaszëbsczi i Zemia rodnô- piesniô jednotë Kaszëbów.

W kaszëbsczi stolëcy, żelôznym pùnktã ùroczëstoscë je zetkanié pòd pòmnikã ksãca Swiãtopôłka Wiôldżégò.
Dzéń przed Dniã Jednotë Kaszëbów w  2011 rokù miasto Gduńsk pòstawiło przë drogach na swòjich greńcach tôblëcë z nôdpisã: „Gduńsk- stolëca Kaszëb witô”. Spòtkało sã to z głosnym ùprocëmnienim, w całoscë gduńczónów. Czãsc z tôflów òsta zamalowónô.
Na jineternétowim pòrtalu www.expresskaszubski.pl zatacony pòd nikã PAPA, jeden napisôł:
- Jaka stolica? Stolicą Polski jest Warszawa i wszystko na ten temat. A te wszystkie kaszubskie gatki, nauki języka kaszubskiego w szkołach to jest chore. Ale w Polsce wszystko jest możliwe,ale pytam się po co??? komu to jest potrzebne??? Co Człowiek który nauczy się w szkole języka kaszubskiego będzie z niego miał np.w Szwecji,lub innym kraju??? Lepiej już uczyć się łaciny,będzie chociaż z tego pożytek,np. odczytać receptę. A co za pożytek z Kaszubskiego??? W domu jak komuś pasuje to niech sobie mówi do woli,to jego sprawa.Ale po co w szkołach młodym ludziom niepotrzebnie zawracać głowę??? (òriginalny zôpis- red.)
Znowa jiny brëkòwnik  jinternetu, REMUS_CSB_GDU na starnie www.mmtrojmiasto.pl  – tak pòdsëmòwôł całą gduńską „witaczową”akcjã: 
- Według mnie i części środowiska kaszubskiego hitem Trójmiasta w 2011 roku jest postawienie kaszubskich tablic na rogatkach Gdańska. Natomiast kitem 2011 roku są reakcje polskiego środowiska na wieść o ich ustawieniu.

Dzãka bëtowsczémù DJK, Kòscérzna mô òd pôrã lat nowé mùzeùm, akòrdiónowe.
- Powstanie muzeum akordeonu w Kościerzynie ma swoje początki w ... Bytowie. Podczas DJK miałem tam swoją wystawę, którą bardzo zainteresował się ówczesny wice burmistrz Kościerzyny, Tomasz Derra.  Opowiadałem mu o swoich planach utworzenia muzeum, i tak od spotkania do spotkania w listopadzie 2010 powstało pierwsze w Polsce muzeum akordeonu w Kościerzynie, w którym znajduje się 120 eksponatów z mojej kolekcji, która liczy obecnie 300 sztuk! Oczywiście z małymi wyjątkami moja kolekcja była obecna na większości Dni Jedności Kaszub! W tym roku także zaprezentuję ją w Sierakowicach.- zaprôszô Paweł Nowak a dzeli sã miłim wspòminkã:
- Wszystkie imprezy są dla mnie tak samo ważne. Każdego roku jest coraz więcej akordeonistów, a co za tym idzie - to coraz większe wyzwanie. To co pamiętam najlepiej to to, jak po którejś edycji, po biciu rekordu wszyscy akordeoniści wstali i zaczęli grać mi "sto lat", bardzo wzruszający moment, bardzo! To co też tkwi w pamięci to to, że każdego roku jest mi coraz trudniej zapanować nad rzeszą muzyków i muzykantów. (…) Ale to wielka frajda i niesamowita satysfakcja oraz bardzo odczuwalny szacunek akordeonistów, którzy biorą udział w biciu rekordu. Jak jest tylko możliwość,  to schodzę do nich z podium i wspólnie muzykujemy, rozmawiamy o akordeonie (…)

W Słëpskù swiãtëjący złożëlë kwiatë pòd pòmnikã Bògùsława X.

- Każdy,  organizowany przeze mnie DJK był inny - dla mnie wyjątkowy. W wielu różnych miejscach Kaszubi odkrywali dla mnie coś nowego,  szczególnego. Nawet się tego nie spodziewałem. Wyjątkowy był DJK w Miastku ze względu na problemy natury religijnej. DJK w Kartuzach za wielowątkowość wydarzenia i Słupsk - to było ogromne wyzwanie. Każdy odradzał organizowanie mi Dnia Jedności w Słupsku ze względu na obszar nie związany niby z Kaszubami - co oczywiście jest nieprawdą.- to zôs Mark.

Kartësczé, akòrdiónowé wëkònanié „Kaszëbë wòłają nas” mô na You Tube 15 417 wejsców… Nie je to mòże „Ona tańczy dla mnie”, ale…

Proszã Pawła i Mirka ò reklamã swòjëch pasjów.

- Jestem wielkim miłośnikiem akordeonu, uważam, że to wyjątkowy instrument. Jego magia polega na tym, że doskonale odnajduje się nie tylko w ruchu amatorskim, ale także, a może przede wszystkim w ruchu zawodowym. Tango, muzyka klezmerska, jazz, francuskie musette czy muzyka klasyczna i współczesna - to obszary, w których akordeon jest bardzo wyraźny. Cieszę się, że Kaszuby stały się pewnego rodzaju akordeonową stolicą Polski. Mamy bicie akordeonowego rekordu, muzeum akordeonu i jeden z największych festiwali akordeonowych, oczywiście w Sulęczynie.

Dlaczego warto grać w kaszubskie karty- baśkę?
A) Spotkanie - wspólne przebywanie i podtrzymywanie przyjaźni, znajomości, a także od stresowanie się od dnia codziennego.
B) Rozgrywka sportowa - popularność baśki polega na tym, że jest to gra szybka i bardzo emocjonująca. Jedna runda nie trwa zwykle dłużej niż minutę.
C) Największym jej atutem jest prostota zasad oraz duże tempo gry – gracze nie mają czasu na nudzenie się. Osiąga się niesamowite tempo zagrań, którym towarzyszą emocje - podczas odważnego kontrowania czy też przy udanej zagrywce.

Zazéróm na starnã www.zgorzałki.pl, dze nôleżniczczi Stowôrë Białk Zgòrzałégò pòdzelëłë sã tim, co bëło òbczas kòscérszégò DJK  :
„Nie lada atrakcją dla uczestników tegorocznego święta Kaszubów było czytanie przekładu na kaszubski (dokonanego przez Stanisława Jankego) epopei Adama Mickiewicza Pan Tadeusz. W role bohaterów utworu wcielili się m.in. kościerscy włodarze oraz przedstawiciele Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.”

Na kùńc jesz Mark zachãcywô do swiãtowaniô DJK. Proszã Gò ò trzë „plusë dodatné”.

1. Jako grupa etniczno-narodowa mamy w tym dniu możliwość wspólnego zamanifestowania swojej odmienności językowo-kulturalnej.
2. Kaszuby i kaszubszczyzna są piękne, co daje powód do świętowania i chwalenia się tym - bùcha.
3. Jako Kaszub mam możliwość tego dnia pokazania mojego przywiązania do tej ziemi.
Do ùzdrzeniô za rok!

"